Heeft minister Grapperhaus een foutje gemaakt?
Zijn verleden als advocaat dreigt de minister van Justitie en Veiligheid dwars te zitten. Tegen Ferdinand Grapperhaus loopt een klacht uit zijn tijd als raadsman. Volgens documenten uit die procedure, in handen van deze krant, zou hij een rechter hebben misleid en gedragsregels hebben geschonden.
Na 225 dagen van formeren is de opluchting in het Haagse groot, op donderdag 26 oktober. Voor de koning verschijnt dan ein-de-lijk het derde kabinet-Rutte, met ene Ferdinand Grapperhaus, de kakelverse minister van Justitie en Veiligheid.
Grapperhaus is voor zijn CDA een fijne vondst in de eigen gelederen. De man is tien jaar kroonlid geweest van de Sociaal Economische Raad. Hoogleraar Europees arbeidsrecht aan de Universiteit van Maastricht. Toezichthouder bij het Kadaster Nederland. En bovenal: baas van een van de meest vooraanstaande advocatenkantoren van de Amsterdamse Zuidas: Allen & Overy. Een jurist in hart en nieren.
Aan hem de taak om rust te brengen op het justitiedepartement. Jarenlang heeft de VVD er repressie gepredikt. Maar na het 'aanpakken', moet de nadruk nu komen te liggen op de rechtsstaat.
Toch ligt er op dat moment uitgerekend tegen Grapperhaus een klacht bij de Amsterdamse Raad van Discipline, het orgaan dat over klachten tegen advocaten oordeelt. Wegens 'misdragingen' als advocaat, luidt de klacht. Zeker een Justitieminister kan zo'n aanval op zijn integriteit missen als kiespijn.
Klacht
De klacht is voortgekomen uit een conflict dat de anders zo keurige Amsterdamse Zuidas heeft opgeschrikt. In 2016 is aan het licht gekomen dat er een jaar eerder een onderlinge oorlog was uitgebroken in de top van KPMG Meijburg, het vooraanstaande belastingadviesbureau dat miljonairs en multinationals bijstaat.
Karim Aachboun is in die tijd een rijzende ster bij dat prestigieuze kantoor. Afkomstig uit een Utrechtse volkswijk heeft hij zich een plek verworven in de Nederlandse top van fiscalisten. Samen met zijn mentor Ad Aerts behartigt hij de belangen van multimiljardair Bernard Arnault, de oprichter van Louis Vuitton. Ze staan via Johan Cruijff ook een aantal Barcelona-spelers bij, slepen Quote 500-klanten binnen en helpen een Israëlische chemiereus in Nederland vestigen. De opening van hun kantoor wordt opgesierd met warme woorden van premier Mark Rutte.
Maar de opmars van het duo Aachboun en Aerts is de top van het concern in het verkeerde keelgat geschoten. Zo erg dat bestuurder Wiebe Cnossen op een dag met gebalde vuisten op hen is afgestormd. ,,Karim opkrassen!'' riep hij. En tegen Aerts: ,,Ik ben hier de baas.''
Aerts probeert daarna maandenlang bij mede-eigenaar Wilbert Kannekens, de topbestuurder van KPMG Meijburg, erkenning te krijgen dat Cnossen te ver is gegaan, maar die wil er niet aan. Aachboun en mentor Aerts raken op een zijspoor en worden dan aan de kant gezet. Het conflict verhardt in de maanden erna: hun vertrek moet maar bij de rechter worden uitgevochten.
Rechter
In de zaak tegen Aachboun huurt KPMG Meijburg niemand minder dan Ferdinand Grapperhaus in, dan nog topadvocaat in arbeidsconflicten. Toch ziet Aachboun de zaak met vertrouwen tegemoet. Zijn plan: Aerts oproepen als getuige. Die heeft immers de agressie en tegenwerking gezien. Dat plan zal echter doorkruist worden. Onder meer door Grapperhaus.
Aerts voelt zich in de maanden voor zijn officiële vertrek namelijk onder druk gezet door de leiding van KPMG. Die zou hem hebben geïnstrueerd om het voorval met de agressieve Cnossen te ontkennen.
Aerts is daar woedend over. En van één partner kan hij dat het slechts verkroppen: Valentijn van Noorle Jansen. Die is immers óók rechter, namelijk raadsheer bij het gerechtshof in Den Haag. Als iemand zich verre van intimidatie zou moeten houden, dan is het wel een rechter, denkt Aerts.
Hij besluit daarom een klacht in te dienen bij het gerechtshof wegens schendingen van de eer en waardigheid van het ambt van rechter. Die klacht beslaat zes pagina's en elf bijlagen.
Bouwsteentje
Voor Aachboun kan de getuigenis van Aerts een bouwsteentje zijn in diens zaak tegen KPMG, maar het pakt totaal anders uit.
Al na zes dagen meldt de president van het gerechtshof, Leendert Verheij, dat hij 'geen enkel aanknopingspunt' heeft gevonden dat Van Noorle Jansen over de schreef is gegaan.
Maar wat merkwaardig is: uit correspondentie blijkt al snel dat Verheij de cruciale bijlages van Aerts nooit heeft gelezen. Ze lijken te zijn zoekgeraakt op het gerechtshof.
Opmerkelijk of niet: de uitspraak ligt er. Aerts krijgt een afschrift, net als Van Noorle Jansen. Het is immers een kwestie tussen die twee. Toch speelt Van Noorle Jansen dit door aan KPMG-bestuurder Kannekens, die het weer in handen geeft van Grapperhaus. Voor hem is het immers munitie in de zaak tegen Aachboun. En inderdaad: Grapperhaus gebruikt het stuk in de ontslagprocedure tegen Aachboun.
Die zit dan in de knel: het heeft geen zin meer om Aerts als getuige op te roepen. Als een president van een gerechtshof schrijft dat Aerts niet onder druk is gezet, zal Grapperhaus hem hiermee om de oren slaan in de ontslagprocedure.
Verwijtbaar
Ook zonder de getuige wint Aachboun daarna toch zijn zaak tegen KPMG. De rechter oordeelt dat het fiscale topkantoor 'ernstig verwijtbaar' heeft gehandeld rond het agressieve voorval met Cnossen. Hij had moeten worden aangesproken op zijn gedrag. Omdat Aachboun zijn geëiste schadevergoeding maar deels krijgt, gaat hij alsnog in hoger beroep. Maar KPMG heeft daar geen trek in: het schikt voor een bedrag waar alle partijen sindsdien over zwijgen.
Maar Aachboun zit nog één ding dwars: het optreden van Grapperhaus. Want de advocaat heeft er volgens Aachboun in correspondentie blijk van gegeven dat hij wíst dat president van het gerechtshof Verheij niet over alle stukken beschikte toen hij oordeelde dat Aerts niet onder druk was gezet. Zo heeft hij de rechter in de ontslagzaak tegen Aachboun 'feitelijke onjuistheden' verstrekt.
Misleiding van een rechter door Grapperhaus, oordeelt Aachboun in september in zijn klacht, die bij de Raad van Discipline belandt. Volgens de klacht, die deze krant in bezit heeft, schond Grapperhaus in totaal vier gedragsregels rond integriteit die gelden voor advocaten. Grapperhaus heeft informatie verstrekt waarvan hij wist 'dat die onjuist' was. ,,Een en ander is niet alleen kwalijk', maar ook niet 'des advocaats', staat in de klacht. ,,Grapperhaus heeft zich zodanig gedragen dat het vertrouwen in de advocatuur is geschaad.''
De Raad van Discipline wil geen commentaar geven op de lopende klacht, behalve dat deze in behandeling is.
500 euro
Ook Aachboun weigert toelichting. Hij is na het conflict voor zichzelf begonnen met Aerts, ze zijn nu co-eigenaars van TaXeCo Belastingadviseurs. Uit een interview met NRC in januari blijkt dat Aachboun een deel van hun KPMG-klanten heeft meegenomen, onder wie Bernard Arnault. Tegen 'een uurtarief van 500 euro' werkt hij weer vanaf de Zuidas.
Aachboun wil in een schriftelijke reactie alleen kwijt dat hij vertrouwen in zijn procedure tegen Grapperhaus heeft. ,,Ik zal minister Grapperhaus in februari 2018 bij de Raad van Discipline zien, als hij het als advocaat nog aandurft, aangezien ik zonder advocaat mijzelf zal vertegenwoordigen. Tot dan...''
Vanuit het ministerie wordt benadrukt dat het vooral een privékwestie van Grapperhaus is. Het departement houdt zich op de vlakte over de vraag of het gevolgen kan hebben voor zijn ministerschap.
